Uống cà phê, trà đá... vỉa hè là bơm thẳng chất độc vào cơ thể?

Những ngày hè nóng bức, còn gì giải nhiệt tốt hơn một ly nước trái cây hay một ly cà phê sữa đá lạnh, một ly trà đá giải khát.

Ít ai quan tâm rằng ly nước của mình lại đi kèm với công nghệ làm đá tinh khiết… siêu bẩn.

Thấy là hết muốn uống

Nước làm đá được lấy từ giếng khoan, lọc sơ qua, không được lọc thẩm thấu ngược, không được diệt khuẩn... Khay làm đá hoen gỉ, bụi bám đầy; đã thế, công nhân đi dép lê dính đất cát dẫm lên. Thậm chí, công nhân tiểu tiện ngay nơi để đá thành phẩm...

Kỹ sư Huỳnh Lê Thái Hòa, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TPHCM, cho biết, hiện thành phố có hơn 190 cơ sở sản xuất nước đá cây và viên. Qua kiểm tra, đoàn liên ngành phát hiện trên 80 cơ sở vi phạm các điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm. 

Tổng cộng 79 cơ sở sản xuất nước đá sử dụng nước máy và 114 cơ sở nước giếng, nhưng khi kiểm tra, các nguồn nước này đều được xử lý qua loa, không được kiểm định đầy đủ các tiêu chí an toàn thực phẩm.

Công nhân vô tư đi dép lên trên các khay đá ở một cơ sở làm nước đá tại huyện Hóc Môn, TPHCM. Ảnh: Lê Nguyễn.

Nguồn nước dùng để làm nước đá bị ô nhiễm nặng không được diệt trùng lấy từ nguồn nước máy và nước giếng nhưng không được xử lí qua các bể lọc và bể chứa than hoạt tính để loại bỏ bớt chất thải và kim loại nặng hay một số tạp chất hữu cơ khác.

Cơ sở sản xuất đá không đạt yêu cầu do bẩn. Nền nhà chứa đầy đất cát các khuôn làm đá bằng sắt lâu năm không được thay mới hay vệ sinh nên hầu hết các khuôn dùng để làm nước đá điều bị hoen ố rỉ sắt (các chắt rỉ sắt sẽ thấm vào đá).

Thực tế đá tinh khiết và đá cây cũng không có gì khác nhau. Tất cả các cơ sở sản xuất được khảo sát đều làm theo kiểu "nhiều không": Không bảo hộ lao động, không che chắn, nhân viên không đeo găng tay, không khẩu trang, phễu đựng đá không được che đậy khiến cho bụi bặm, ruồi nhặng có thể bay vào bất cứ lúc nào.

Đá thành phẩm thì chồng chất trên nền nhà, thậm chí trên vỉa hè, ngay lối đi lại của người, thậm chí gián và chuột cống bò qua bò lại.

Vậy mà hàng ngày, mỗi cơ sở sản xuất khoảng 3.000 cây nước đá, tức là hàng chục tấn nước dơ bẩn tỏa đi khắp thành phố vào các nhà hàng, khách sạn, quán giải khát, sau đó là đi thẳng vào miệng người tiêu dùng.

Uống bệnh vào người

Dù quy định nguồn nước làm nước đá cây và tinh khiết phải lấy ở độ sâu 90m, qua khử lọc thẩm thấu ngược và diệt khuẩn bằng tia cực tím, nhưng việc làm này hầu hết đều bị các cơ sở làm nước đá bỏ qua.

BS Trần Văn Ký, phụ trách chuyên môn văn phòng phía Nam, Hội Khoa học Kỹ thuật An toàn Thực phẩm Việt Nam, nói rằng, mối nguy hại bệnh tật từ nước đá bẩn luôn hiển hiện. Theo ông, tiêu chảy, dịch tả và ngộ độc luôn có trong các loại nước đá sản xuất kiểu kém vệ sinh. 

"Nhưng nguy hiểm hơn là nước nhiễm hóa chất lấy lên từ lòng đất không được lọc, về lâu dài, độc chất trong nước gây viêm đại tràng mãn tính, ảnh hưởng đến chức năng gan thận", BS Ký nói.

Theo kết quả điều tra trên 112 mẫu nước đá tinh khiết tại các cơ sở chế biến nước đá thì đã có 13 mẫu nước đá siêu bẩn có chứa nhiều vi khuẩn và vi trùng gây bệnh cực kỳ nguy hiểm và có thể phát triển và gây dịch bệnh như Coliforms, ecoli, lị trực tràng, lị amip, phẩy khuẩn tả. 

Những loại vi khuẩn này có thể gây nên nhiều bệnh về đường tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, tả, lị và đã có nhiều bệnh nhân phải nhập viện vì tiêu chảy cấp vì sử dụng phải nước đá kém chất lượng (nếu vi khuẩn xâm nhập vào phổi, thận, đường tiết niệu sẽ gây chết người.)

Ảnh minh họa

Người tiêu dùng tặc lưỡi

Mùa hè, nhu cầu giải khát tăng cao, nhiều người biết rõ đá lạnh không đảm bảo vệ sinh nhưng đều tặc lưỡi cho qua. Hầu hết chúng ta nghĩ rằng, uống một vài ly nước giải khát như vậy chắc cũng không sao.

Nhận thức này cần phải thay đổi, bởi hiểm họa từ công nghệ làm đá siêu bẩn này không ảnh hưởng ngay đến sức khỏe mà thẩm thấu một cách từ từ. Nên học cách là người tiêu dùng thông minh, để giải quyết nhu cầu giải khát mùa hè, bạn nên dùng nước đun sôi để nguội làm đá phục vụ nhu cầu gia đình, hoặc mua nước đá tại những cơ sở đã có thương hiệu uy tín.

Theo Hải Vân - Một thế giới